۲۱ مرداد در دنیای علم چه خبر؟

تقویم علم؛

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری هیاهو، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز 21 مرداد  برابر 11 آگوست را ورق می‌زنیم.

***

سومین کیهان‌نورد

۱۱ آگوست ۱۹۶۲ میلادی برابر با ۲۱ مرداد ۱۳۴۱ خورشیدی، اتحاد جماهیر شوروی، آندریان نیکولایف را طی یک پرواز ۹۶ ساعته با فضاپیمای وستوک-۳ پرتاب کرد. ۱۸ ماه پس‌از اینکه یوری گاگارین در ۱۲ آوریل ۱۹۶۱ اولین انسان در فضا شد، نیکولایف سومین کیهان‌نورد روسیه بود که به فضا سفر می‌کرد. یک‌روز بعد، پاول پوپوویچ همراه با وستوک- ۴ به فضا رفت. این دو اولین پروازهای همزمان را انجام دادند و هر دو در ۱۵ آگوست بازگشتند. پرواز نیکولایف رکورد استقامت را به نام او ثبت کرد که برابر با ۶۴ بار چرخش دور زمین طی ۹۶ ساعت و طی مسافت یک‌میلیون و ۶۵۰هزار مایل بود. او در سال ۱۹۷۰ برای دومین و آخرین ماموریتش این‌بار با فضاپیمای سایوز ۹ به فضا بازگشت و با ۱۸ روز اقامت در سایوز ۹ یک رکورد جدید استقامت بر جای گذاشت. او دو بار به‌عنوان قهرمان اتحاد جماهیر شوروی انتخاب شد.

مَچِدونیو مِلّونی

۱۱ آگوست ۱۸۵۴ میلادی برابر با ۲۱ مرداد ۱۲۳۳ خورشیدی، مَچِدونیو مِلّونی، فیزیکدان ایتالیایی درگذشت. او اولین کسی است که درباره تابش‌های فروسرخ تحقیقات گسترده‌ای انجام داد. سر ویلیام فردریک هرشل تابش‌های فروسرخ را در سال ۱۸۰۰ کشف کرد، اما مطالعه درباره این تابش‌ها تا زمان اختراع ترموپیل یا ستون گرمایی در سال ۱۸۳۰ متوقف شد. این ابزار مجموعه‌ای از نوارها از دو فلز مختلف بود که با گرم‌شدن یک انتها، جریان الکتریکی تولید می‌کرد. ملونی ترموپیل را بهبود بخشید و از آن برای تشخیص تابش فروسرخ استفاده کرد. او در سال ۱۸۴۶، از یک نقطه مشاهده در ارتفاعات کوه وزوویو، اثر گرمای خفیف نور ماه را اندازه‌گیری کرد. ملونی همچنین نشان داد که سنگ نمک به‌دلیل شفاف‌بودن دربرابر فروسرخ می‌تواند عدسی‌ها و منشورهای مناسبی برای نشان دادن انعکاس، شکست، قطبش و تداخل فروسرخ به همان شیوه نور مرئی را بسازد.

مارشال هال

۱۱ آگوست ۱۸۵۷ میلادی برابر با ۲۱ مرداد ۱۲۳۶ خورشیدی، مارشال هال فیزیولوژیست انگلیسی درگذشت. او اولین کسی است که توضیح علمی درباره عمل واکنش غیرادرای ارائه داد. هال عمیقاً به آزمایش علاقه‌مند بود. او که نویسنده‌ای پرکار بود، ۱۹ کتاب و بیش از ۱۵۰ مقاله نوشت. بین سال‌های ۱۸۲۴ و ۱۸۳۰، هال چندین مقاله و کتاب درباره عواقب فصد خون منتشر کرد. او در سال ۱۸۳۳سازوکاری را توضیح داد که ازطریق آن، یک محرک می‌تواند پاسخی مستقل از احساس یا اراده ایجاد کند و اصطلاح رفلکس یا بازتاب غیرارادی را در حوزه زیست‌شناختی ابداع کرد. او برای اولین بار، مفهوم قوس بازتابی را به‌عنوان سازوکاری اساسی در بیماری عصبی پذیرفت، ازاین‌رو، هال را می‌توان به‌نوعی پدر عصب‌شناسی امروز شناخت.

ماکس تیلر

۱۱ آگوست ۱۹۷۲ میلادی برابر با ۲۱ مرداد ۱۳۵۱ خورشیدی، ماکس تیلر، میکروبیولوژیست آمریکایی به‌دنیا آمد. تیلر در سال ۱۹۵۱ جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی را برای تحقیقاتش درباره تب زرد دریافت کرد. کشف تیلر مبنی‌بر اینکه موش‌ها مستعد ابتلا به تب زرد هستند، تحقیقات و درنهایت ساخت واکسن علیه این بیماری را در انسان تسهیل کرد. او پس‌از فارغ‌التحصیلی در رشته پزشکی گرمسیری در لندن، به دپارتمان طب گرمسیری در دانشکده پزشکی هاروارد آمریکا پیوست و درزمینه بیماری‌های عفونی تحصیل کرد. تحقیقات او بر روی تب زرد به ایجاد اولین سویه ضعیف‌شده ویروس منجر شد. تیلر به موسسه پزشکی راکفلر، نیویورک نقل مکان کرد و در آنجا با همکارانش واکسن بهبودیافته (۱۷-D) را ساخت که به‌طور گسترده برای ایمن‌سازی انسان در برابر تب زرد استفاده می‌شود.