خرج سنگینی که صداوسیما در نوروز روی دست مردم گذاشت؛ آقایان جبلی و جلیلی تلویزیون خصوصی که اداره نمی کنید، پاسخگو باشید

آفتاب نیوز :

از این تغییرات چند سرفصل باقی می ماند که باید درباره آنان صحبت کرد و به نقد و بررسی گذاشت. اولین نکته مهم این است بازگشت دوباره بعضی از چهره ها چقدر هزینه داشته است، این یک مسیله عمومی است. بر اساس قانون اساسی همه مقامات باید برای هر آنچه در سازمان و نهاد در اختیار دارند، پاسخگو باشند. اگر آقایان جبلی و جلیلی تلویزیونی خصوصی را اداره می کردند و هزینه هایش را درمی آوردند، خودشان می دانستند و درآمدها و هزینه کردهایشان ولی وقتی سال 1402 نزدیک 8 هزار میلیارد تومان از بودجه ملی را در اختیار داشته و در سال 1403 این رقم به 24 هزار میلیارد تومان رسیده است، باید برای تمام طرح هایی که اجرا کرده و می کنند پاسخگو مردم باشند.

ارتجاع دیگران تا شکست طرح تحول و چهره سازی

ماجرای طرح تحول از آنجا آغاز شد که آقایان قبل از گرفتن سمت در سازمان، مدیریت گذشته آن را واپس گرا و ارتجاعی می دانستند، آن ها اصرار داشتند که آوردن چهره های محبوب مردم یک توطیه فرهنگی است که به قصد ایجاد ارتجاع و بازگشت تدریجی به گذشته برنامه ریزی شده است. این گروه که در بیرون از سازمان قدرت سیاسی داشته و به جریانی خاص و تندرو وابسته هستند؛ تلاششان آن بود تا سازمان صداوسیما را با تمام نیرو در اختیار گرفته و آنچه خود می خواهند به اکثریتی از مخاطبان تلویزیون تحمیل کنند.

شاهد مثالش وقتی است که جلیلی در نشستی به دعوای مدیران گذشته سازمان اشاره کرده و می گوید: «موضعشان ارتجاعی است، در بین معاونین و رییس صداوسیما دعوا بر سر این است که فلان هنرپیشه فیلمفارسی را بیاوریم آن هم در شب یلدا و پیک آنتن رسانه ملی، جریان ارتجاعی حاکم هست متاسفانه بر رسانه ملی ما، آن ها اعتقادشان این است که باید برگردیم.»

منظور جلیلی احتمالاً برنامه ای است که مهران مدیری با حضور ناصر ملک مطیعی ساخت و هیچ وقت بخش نشد. بماند که این جریان وقتی خود به سراغ تخریب گروه رقیب می روند، مدیران فرهنگی دهه اول انقلاب را مقصران حذف چهره های همچون فردین و ملک مطیعی می دانند، و وقتی خود در کرسی های مدیریت نیستند، اگر کسی قصدی برای آوردن آن چهره ها داشته باشد، واکنش تند و افراطی نشان می دهند، اما وقتی خود بر مسند می نشینند، ارتجاع دیگر پایان می یابد و حضور شخصیت ها از عباس قادری، ایرج خواجه امیری تا تتلو بلامانع است.

نکته دیگر این است، آقایان در طرح تحول، به دنبال چهره سازی بودند. چهره هایی نزدیک به جریان خود، چهره های که در تعبیر سیاسی این روزها می شوند جوانان انقلابی. برنامه هایی همچون سیدخندان و پاورقی و… محصول ایده چهره سازی است. کسانی که در مقابل احتمال بازگشت برنامه سازان همچون رضا رشیدپور موضع گرفتند و وقیحانه گفتند: «مگه ما اسکول نظامیم و…» ادبیاتی عجیب که نشان از خواستگاه فکری خود و جریانشان داشته و دارد. این هجمه البته با ورود پیمان جبلی به نفع آنان ختم شد و همه فهمیدند که آن مجری اسکول نظام نبوده است و فاکتور و هزینه ای که برای یک تلویزیون ملی داشته و نوشته، خواهان دارد و پرداخت می شود.

این حمایت یک جانبه و حذف بسیاری به نفع جریان اندک هیچ دستاوردی نداشت به جز ریزش مخاطب. به گواه آمارهای خود تلویزیون مخاطبان 7 تا نهایتاً 10 درصدی برای چهره سازی؛ جواب مردم به طرحی بود که آقایان روی آن برنامه ریزی کرده بودند.

بازگشت چهره ها از مجریان تا بازیگرانی همچون امیرحسین مدرس، فرزاد حسنی، مهران غفوریان و ایرج طهماسب و گروهش تا بازگشت و ساخت سریال های نون خ (سریال که غیر بود برای شبکه نمایش خانگی ساخته شود ما به بنا به دلایلی این اتفاق نیفتاد)، پایتخت و… تنها یک امر را نشان داد، طرح آقایان شکست خورده است و آن هزینه کلانی که روی دست مردم و مملکت گذاشته اند، جواب نداد. برنامه سازی برای تلویزیون و جذب مخاطب و مردم قواعدی دارد. مخصوصاً در این روزگار که مردم مختار هستند و همچون دهه شصت اجباری در انتخاب ها تک رسانه نیست، اگر با آن قواعد بازی نکنید جز خسران و آسیب زدن به بیت المال حاصل دیگری ندارد.

مردم بازمی گردند یا این هزینه ها اضافه است

با همه این اوصاف باز آمارها باید راه را نشان دهند، از آنجایی که بعضی از منابع همچون مدیر پیشین روابط عمومی صداوسیما در شبکه ایکس نوشته است که برای حضور هر سلبریتی در برنامه های نوروزی تلویزیون بین 200 تا 800 میلیون تومان هزینه شده است، باید اقبال مردم را مورد بررسی قرار بگیرد و آمارها بگویند که با توجه به هزینه های انجام شده مردم به هنرمندان اعتماد کرده اند و به واسطه حضور آنان باری دیگر صداوسیما را انتخاب کرده یا نکرده اند، باید ماند و دید ترفند و تکنیک آقایان جواب داده و این سازمان توانسته با توجه به حذف یکی از رقبای خارجی صداوسیما که در ساخت برنامه های عامه پسند توانمند بود، مخاطب خاکستری و سرگردان را به دست آورد. اگر این اتفاق افتاده باشد، باید بیشتر به سمت خواسته های مردم حرکت کنند نه اینکه فقط در یک شب و در مجموعه برنامه های نوروزی و چند سریال اتفاقی محدود و گذری رخ بدهد. تغییر رویکرد آقایان و بازتاب عقاید مردم در حالتی آینه وار می تواند منجر به کسب اعتماد عمومی و بازگشت سرمایه اجتماعی برای بزرگ ترین و پرهزینه ترین سازمان فرهنگی شود. بازتاب عقاید مردم و بخش بزرگی از جریانات فکری کشور در چند برنامه گفتگو محور در بازه زمانی انتخابات مجلس و بعد از آن نوروز 1403 می تواند، سنگ محکی باشد برای استمرار یک روند رو به آینده. چرا که تجربه پرهزینه دو سال گذشته نشان داد، هرچقدر رسانه را در اختیار عده ای محدود بگذارید و بر یک خط فکری اصرار بورزید جز هزینه زایی و دور شدن مردم نتیجه در بر نخواهد داشت. مردم حتی اگر انتخاب دیگری نداشته باشند، هیچ اجباری در انتخاب نمی بینند و راهی برای خود می یابند.

جبلی؛ سیاست درهای باز درهای بسته

اصرار پیمان جبلی به اینکه او درها را باز گذاشته است و این هنرمندان بودند که برای ساخت برنامه به صداوسیما نمی آمدند، در نوع خود نکته عجیبی است. او در گفتگو با هیاهو با اشاره به بازگشت هنرمندان، تاکید می کند:

این روند جدیدی نیست از روز اول هم اعلام کردیم صداوسیما خانه هنرمندان، خانه افرادی که در قالب هنر و برنامه ها و حضور در تلویزیون می خواهند برای مردم ساعات خوشی را خلق کنند و می خواهند به کشور و مردم شان خدمت کنند، است، تکرار می کنم این موضوع را از روز اول گفته بودیم؛ اما از اوایل سال 1402 به تدریج این علاقه مندی و اعلام آمادگی از سویِ چهره هایی که تصور می کردند صداوسیما شاید محدودیتی برای حضور آن ها ایجاد کرده بیشتر شد. در واقع متوجه شدند اینکه تصورشان غلط بوده و نتیجه ی آن ناشی از شیطنت های رسانه ای است که شاید جریان ها و افرادی که دلشان نمی خواهد صداوسیما، صداوسیمایی با حضور چهره ها باشد.

حالا خوشبختانه چهره ها متوجه شدند این تصور غلطی بوده و به تدریج اعلام آمادگی کردند و اکنون می بینیم یک طیف متنوعی از هنرمندان در تلویزیون حضور دارند. شاید مصداق بارز آن هم برنامه های نوروز باشد که چهره هایی هم به جمع چهره های برگشته به تلویزیون اضافه شده اند، به این معنی که رفته رفته شاهد حضور افراد بیشتری در قاب تلویزیون هستیم.

اینکه جبلی کوچ اجباری و حذف چهره ها و برنامه سازان را شیطنت رسانه ها می داند، نکته عجیبی است، کدام رسانه نگذاشت و شیطنت کرد و مانع ورود عادل فردوسی پور، رضا رشیدپور، رامبد جوان، سروش صحت، مهران مدیری و… به تلویزیون شد. این چهره ها مثالی و شاخص است. امروز کدام یک از کارگردانان همچون حمید نعمت الله، شهرام شاه حسینی، محمدرضا هنرمند، کمال تبریزی، مسعود جعفری جوزانی و… برای ساخت سریال در تلویزیون برنامه دارند. این در حالی است بسیاری از کارگردانان سینما ایران حتی کسانی همچون اصغر فرهادی کار تصویرشان را با تلویزیون شروع کرده اند یا سریالی را برای آن ساخته اند.

عباس قادری و ایرج خواجه امیری خوانندگان کوچه بازاری

قصد جدل نیست که بازگشت و ارتجاع تا کجاست، آقایان اگر قرار بود ایرج خواجه امیری که استادی در آواز است و صدایش روی تمام آوازخوانی های محمدعلی فردین بود را به تلویزیون دعوت کنند و خواننده ای دیگری ترانه «تکه سنگ» عباس قادری را بخواند، واقعاً در این دو سال جز اتلاف منابع ملی کار دیگری نکردند.

عباس قادری، جواد یساری، نعمت آغاسی و… ایرج خواجه امیری فارغ از اینکه چه جایگاهی در آواز سنتی ایران دارند؛ اما بی شک جزیی از هنر عامه و خوانندگان ترانه های کوچه بازاری تعریف می شوند، درواقع خوانندگان این جریان، از نظر موسیقیایی در دست خوانندگان فولکلور و مردمی (پاپ) قرار می گیرند. خوانندگانی که مفاهیم ساده شده از عشق و زندگی را روایت می کنند، این گروه از خوانندگان بخشی از بدنه اصلی فرهنگ یا فرهنگ ساز نیستند، همچنان که فیلمفارسی نبود. این گروه زمانی پرفروش ترین ها بودند و گوی را از رقبای خود، خوانندگان پاپی همچون (که بیشتر در دوره پهلوی دوم با الگو گرفتند از فرهنگ موسیقیایی غربی مخصوصاً اروپایی و آمریکایی ترانه و آهنگ نوشتند و خواندند.) ویگن، ابراهیم حامدی و… ربوده بودند. البته ماجرای استاد ایرج خواجه امیری با سایر خوانندگان این دست متفاوت است، او در زمان خود پدیده بود و توانایی بسیاری داشت، او همچون زنده یاد گلپا، جمال وفایی و بعضی از خوانندگان زن آن دوره، با آنکه آواز ردیف دستگاهی موسیقی ایرانی را آموخته بودند اما در تلفیق با موسیقی ای که از غرب می آمد آثاری تازه خلق می کردند و می خواندند و… اگرچه ایرج خواجه امیری یکی از صدای بسیار خوب بود، اما به دلیل کثرت کار در فیلمفارسی و خواندن هر نوع ترانه ای در جریان اصلی و تاثیرگذار فرهنگی قرار نگرفت و با آن که توانایی بسیاری داشت اما نتوانست همچون بنان و داریوش رفیعی و… در عرصه فرهنگ جایگاه شایسته توانایی و صدایش را پیدا کند.