جلب مهریه برداشته شد

پرسش پیرامون لغو یا توقف حکم جلب مهریه در سال های اخیر بسیار مطرح شده است. در پاسخ باید گفت که حکم جلب مهریه به طور کامل برداشته نشده است، اما قوانین و رویه های مرتبط با آن، به ویژه در ارتباط با سقف مهریه و اثبات اعسار زوج، دستخوش تغییرات مهمی شده اند که شرایط صدور و اجرای آن را تحت تأثیر قرار داده است. در حال حاضر، این حکم همچنان در چارچوب مشخصی قابلیت اجرا دارد.

این تغییرات با هدف ایجاد تعادل بین حقوق زوجه برای مطالبه مهریه و وضعیت مالی زوج صورت گرفته است. آگاهی از این قوانین و رویه های قضایی به روز (۱۴۰۳) برای هر دو طرف دعوا، یعنی زنان خواهان مهریه و مردان مدیون مهریه، از اهمیت بالایی برخوردار است. این مقاله به بررسی جامع ابعاد حقوقی، شرایط صدور، اجرا و امکان لغو یا توقف حکم جلب مهریه خواهد پرداخت تا ابهامات موجود در این زمینه را برطرف سازد.

حکم جلب مهریه چیست و مبانی قانونی آن کدام است؟

حکم جلب مهریه ابزاری قانونی است که زوجه (زن) می تواند در صورت عدم ایفای تعهد زوج (مرد) مبنی بر پرداخت مهریه، از مراجع قضایی تقاضا کند. این حکم، مرد را ملزم به حضور در مراجع قضایی یا توقیف وی می نماید تا راهکاری برای پرداخت مهریه یافت شود.

تعریف مهریه و حق زن بر آن

مهریه به مالی گفته می شود که در زمان عقد ازدواج یا پس از آن، طبق توافق طرفین یا به حکم قانون، مرد متعهد به پرداخت آن به زن می شود. مهریه از حقوق مالی زن است که با وقوع عقد ازدواج، مالک آن می شود و هر زمان که اراده کند، می تواند آن را مطالبه نماید. مهریه به دو دسته اصلی تقسیم می شود:

• مهریه عندالمطالبه: این نوع مهریه، بلافاصله پس از عقد قابل مطالبه است و زن می تواند در هر زمانی آن را از مرد درخواست کند. در صورت عدم پرداخت، امکان پیگیری قانونی و صدور حکم جلب مهریه وجود دارد.
• مهریه عندالاستطاعه: پرداخت این مهریه منوط به استطاعت مالی مرد است. به این معنا که زن تنها در صورتی می تواند مهریه را مطالبه کند که توانایی مالی مرد برای پرداخت آن به اثبات برسد. در این نوع مهریه، اثبات تمکن مالی بر عهده زوجه است و تا زمانی که تمکن مرد اثبات نشود، حکم جلب صادر نخواهد شد.

مفهوم حکم جلب در پرونده های حقوقی

حکم جلب در پرونده های حقوقی با جلب در پرونده های کیفری تفاوت ماهوی دارد. در دعاوی حقوقی، جلب با هدف توقیف و بازداشت بدهکار برای وادار کردن او به ایفای تعهد مالی صورت می گیرد، نه به دلیل ارتکاب جرم. در پرونده های مهریه نیز، اگر مرد با وجود صدور حکم قطعی دادگاه و داشتن توانایی مالی، از پرداخت مهریه خودداری کند، زن می تواند تقاضای صدور حکم جلب او را نماید. این جلب به معنای زندانی شدن دائم نیست، بلکه فشاری قانونی برای تعیین تکلیف و پرداخت بدهی است.

مستندات قانونی

مبانی قانونی حکم جلب مهریه عمدتاً در قانون مدنی و قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ یافت می شود. ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، زن را به محض عقد، مالک مهریه می داند. ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده نیز به موضوع مهریه و سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی برای حبس مدیون اشاره دارد. همچنین، مواد مربوط به اجرای احکام در قانون آیین دادرسی مدنی، چارچوب کلی برای صدور و اجرای حکم جلب را فراهم می کنند. این قوانین در کنار بخشنامه ها و رویه های قضایی، تعیین کننده شرایط و ضوابط صدور و اجرای حکم جلب مهریه هستند.

قانون جدید مهریه (۱۴۰۳) و تغییرات مهم در صدور حکم جلب

در سال های اخیر، قوانین مربوط به مهریه دستخوش تغییراتی شده اند که مهم ترین آن ها در قانون حمایت خانواده ۱۳۹۱ تجلی یافته است. این تغییرات، با هدف مدیریت پرونده های مهریه و کاهش آمار زندانیان ناشی از عدم پرداخت آن، اعمال شده اند.

سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی

یکی از مهم ترین تغییرات در قانون جدید مهریه، تعیین سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی برای حبس مدیون است. بر اساس ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده، چنانچه مهریه تا ۱۱۰ سکه بهار آزادی یا معادل آن باشد، مرد مکلف به پرداخت آن است و در صورت عدم پرداخت و اثبات تمکن مالی، مشمول حبس می شود. این امر به این معناست که اگر مردی توانایی پرداخت این میزان مهریه را داشته باشد اما از پرداخت آن امتناع کند، حکم جلب و حبس برای او صادر خواهد شد.

وضعیت مهریه های بالاتر از ۱۱۰ سکه

برای مهریه هایی که میزان آن ها بیش از ۱۱۰ سکه بهار آزادی است، شرایط متفاوتی حاکم است. در این موارد، مرد تنها در صورت اثبات تمکن مالی برای پرداخت مبالغ مازاد بر ۱۱۰ سکه، محکوم به پرداخت آن خواهد شد و عدم پرداخت مازاد بر ۱۱۰ سکه، منجر به حبس وی نمی شود. اثبات این تمکن مالی بر عهده زوجه است. او باید مدارک و شواهدی ارائه دهد که نشان دهد مرد علاوه بر دارایی های متعارف، اموال دیگری نیز دارد که می تواند از طریق آن ها مهریه را پرداخت کند. در غیر این صورت، برای مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه، حکم جلب یا حبس صادر نخواهد شد و زن صرفاً می تواند اموال معرفی شده توسط خود یا شناسایی شده توسط دادگاه را توقیف نماید.

نقش اعسار در قانون جدید

مفهوم اعسار (عدم توانایی مالی برای پرداخت بدهی) در قانون جدید مهریه نقش بسیار حیاتی ایفا می کند. اگر مرد مدعی شود که توانایی پرداخت مهریه را ندارد، می تواند دادخواست اعسار به دادگاه ارائه دهد. در صورت پذیرش دادخواست اعسار، دادگاه مهریه را به صورت اقساطی تعیین می کند که مرد موظف به پرداخت آن در زمان های مشخص است. پذیرش اعسار، حکم جلب و حبس مرد را منتفی می سازد و او تنها در صورت عدم پرداخت اقساط تعیین شده، مجدداً در معرض حکم جلب قرار خواهد گرفت. این امکان، فرصتی برای مردان فراهم می آورد تا از حبس به دلیل عدم توانایی مالی رهایی یابند و بدهی خود را به تدریج و متناسب با وضعیت مالی خود پرداخت کنند.

بخشنامه های اخیر و رویه های قضایی

علاوه بر قوانین مصوب، بخشنامه های صادره از سوی قوه قضائیه و رویه های قضایی در شعب مختلف دادگاه ها نیز بر نحوه صدور و اجرای حکم جلب مهریه تأثیرگذار هستند. این بخشنامه ها اغلب با هدف یکسان سازی رویه ها یا پاسخگویی به شرایط خاص اقتصادی و اجتماعی صادر می شوند. برای مثال، در برخی مناطق ممکن است تأکید بیشتری بر استفاده از روش های جایگزین برای وصول مهریه (مانند توقیف اموال) به جای صدور حکم جلب وجود داشته باشد. آگاهی از این رویه ها برای هر دو طرف، به ویژه با کمک وکیل متخصص، ضروری است.

طبق ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده، در حال حاضر، حبس ناشی از عدم پرداخت مهریه تنها برای مهریه های تا سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی یا معادل آن قابل اعمال است، مگر اینکه مرد تمکن مالی بیشتری داشته باشد و آن را پنهان کرده باشد.

شرایط و موارد صدور حکم جلب مهریه (گام به گام برای زوجه)

مطالبه مهریه و در نهایت درخواست حکم جلب، فرآیندی پیچیده است که مستلزم رعایت مراحل قانونی و احراز شرایط خاصی است. زوجه برای دریافت مهریه و احتمالی حکم جلب باید مراحل زیر را طی کند:

مراحل مطالبه مهریه قبل از جلب

پیش از آنکه زوجه بتواند تقاضای صدور حکم جلب نماید، باید مسیر قانونی مطالبه مهریه را طی کند. این مراحل به ترتیب اولویت و اجبار قانونی عبارتند از:

1. اقدام از طریق اداره ثبت اسناد و املاک: در گام اول، زن می تواند با مراجعه به دفترخانه ثبت ازدواج و درخواست صدور اجراییه برای سند ازدواج، مهریه خود را از طریق اداره ثبت اسناد و املاک مطالبه کند. اداره ثبت پس از ابلاغ اجراییه به مرد، اقدام به شناسایی و توقیف اموال او (در صورت وجود) می نماید. این مرحله معمولاً به عنوان یک پیش نیاز قبل از مراجعه به دادگاه مطرح است.
2. دریافت گواهی عدم امکان وصول از ثبت: اگر اداره ثبت پس از جستجو و استعلام (معمولاً استعلام سه گانه از ثبت اسناد، راهور و بانک)، هیچ مالی از مرد برای توقیف پیدا نکند یا میزان اموال موجود برای پوشش کل مهریه کافی نباشد، گواهی مبنی بر عدم امکان وصول مهریه یا بخشی از آن را صادر می کند.
3. طرح دادخواست مطالبه مهریه در دادگاه خانواده: پس از دریافت گواهی عدم امکان وصول از ثبت، زوجه می تواند با طرح دادخواست مطالبه مهریه به دادگاه خانواده مراجعه کند. دادگاه پس از بررسی مدارک و شنیدن دفاعیات طرفین، حکم مقتضی را صادر می کند.

شرایط کلیدی برای صدور حکم جلب

پس از طی مراحل فوق و صدور حکم دادگاه، صدور حکم جلب مهریه منوط به احراز شرایط زیر است:

• قطعی شدن حکم محکومیت مرد به پرداخت مهریه: حکم صادره از دادگاه مبنی بر الزام مرد به پرداخت مهریه باید قطعی و لازم الاجرا شده باشد. این به معنای اتمام مهلت های اعتراض و تجدیدنظر است.
• گذشتن مهلت های قانونی: پس از ابلاغ اجراییه (چه از سوی اداره ثبت و چه از سوی دادگاه)، معمولاً یک مهلت قانونی (مثلاً ۳۰ روز) به مرد داده می شود تا مهریه را پرداخت کند یا دادخواست اعسار (تقسیط یا عدم توانایی پرداخت) ارائه دهد. عدم انجام این اقدامات در مهلت مقرر، یکی از شرایط صدور حکم جلب است.
• عدم پرداخت مهریه یا عدم ارائه دادخواست اعسار: در صورتی که مرد در مهلت قانونی هیچ اقدامی برای پرداخت مهریه یا ارائه دادخواست اعسار نکرده باشد، زوجه می تواند تقاضای جلب وی را مطرح کند.
• نپرداختن اقساط مهریه پس از قسط بندی: چنانچه دادگاه با درخواست اعسار مرد موافقت کرده و مهریه را قسط بندی نموده باشد، اما مرد از پرداخت اقساط تعیین شده (مثلاً دو یا سه قسط متوالی) خودداری کند، زوجه مجدداً می تواند برای جلب او اقدام نماید.
• انتقال صوری اموال توسط زوج برای فرار از پرداخت مهریه: اگر زوجه بتواند اثبات کند که مرد به منظور فرار از پرداخت مهریه، اقدام به انتقال صوری اموال خود به نام دیگران (مانند بستگان) کرده است، این اقدام جرم تلقی شده و علاوه بر اینکه معامله باطل می شود، مرد ممکن است مشمول مجازات حبس نیز قرار گیرد. در این حالت نیز پس از ابطال معامله و امکان توقیف اموال، در صورت عدم پرداخت، حکم جلب صادر می شود.

مدارک لازم و فرآیند گرفتن حکم جلب مهریه

برای پیگیری و درخواست صدور حکم جلب مهریه، زوجه باید مدارک مشخصی را به مراجع قضایی ارائه دهد و فرآیند قانونی را به دقت طی کند.

مدارک ضروری

ارائه مدارک کامل و صحیح، سرعت و سهولت پیگیری پرونده را افزایش می دهد. مدارک اصلی مورد نیاز برای درخواست حکم جلب مهریه عبارتند از:

• شناسنامه و کارت ملی زوجه: برای احراز هویت خواهان (زن).
• عقدنامه یا سند ازدواج: به عنوان اصلی ترین سند اثبات رابطه زوجیت و میزان مهریه.
• رأی قطعی دادگاه مبنی بر محکومیت زوج: این رأی باید نشان دهنده الزام قانونی مرد به پرداخت مهریه باشد و قطعی شده باشد.
• اجراییه صادر شده از دادگاه یا اداره ثبت: برگه ای که رسماً مطالبه مهریه و تکلیف پرداخت آن توسط زوج را ابلاغ می کند و مراحل اجرایی آن آغاز شده است.
• گواهی عدم امکان وصول مهریه از اداره ثبت (در صورت لزوم): در صورتی که اقدام اولیه از طریق اداره ثبت صورت گرفته و نتیجه ای حاصل نشده باشد، این گواهی به دادگاه ارائه می شود.

نحوه پیگیری از واحد اجرای احکام

پس از قطعی شدن حکم دادگاه و ابلاغ اجراییه و عدم پرداخت مهریه توسط زوج (یا عدم پذیرش اعسار)، زوجه یا وکیل قانونی او می تواند با در دست داشتن مدارک فوق به واحد اجرای احکام دادگاهی که حکم را صادر کرده است، مراجعه کند و درخواست صدور حکم جلب مهریه را ارائه دهد. مسئولین واحد اجرا احکام پرونده را بررسی کرده و در صورت احراز شرایط قانونی، دستور جلب را صادر می کنند. این دستور به کلانتری یا نیروی انتظامی ابلاغ می شود تا اقدام به جلب زوج نمایند.

مدت زمان تقریبی صدور و اجرای حکم جلب

مدت زمان صدور و اجرای حکم جلب مهریه می تواند متغیر باشد و به عوامل مختلفی از جمله پیچیدگی پرونده، حجم کار واحد اجرای احکام، زمان لازم برای ابلاغ ها و همکاری یا عدم همکاری زوج بستگی دارد. به طور معمول، پس از قطعی شدن حکم و سپری شدن مهلت های قانونی (مثلاً ۳۰ روز پس از ابلاغ اجراییه)، فرآیند صدور حکم جلب آغاز می شود. خود حکم جلب معمولاً دارای یک مدت اعتبار مشخص (اغلب یک ماهه) است که در صورت عدم اجرا، زوجه می تواند درخواست تمدید آن را بدهد. با این حال، باید توجه داشت که فرآیندهای حقوقی ممکن است زمان بر باشند و نمی توان یک زمان دقیق و ثابت برای همه پرونده ها تعیین کرد.

اعتبار و محدودیت های حکم جلب مهریه

حکم جلب مهریه، همانند هر دستور قضایی دیگر، دارای محدوده اعتبار زمانی و مکانی مشخصی است که رعایت آن ها برای قانونی بودن اجرای آن ضروری است.

مدت اعتبار حکم جلب

حکم جلب مهریه دارای مدت اعتبار معینی است که معمولاً توسط قاضی صادرکننده در متن حکم قید می شود. این مدت عموماً یک ماه است و پس از انقضای این مهلت، حکم جلب خود به خود فاقد اعتبار می شود. در صورتی که در این مدت، جلب زوج میسر نشود، زوجه یا وکیل او می تواند با مراجعه مجدد به واحد اجرای احکام، درخواست تمدید حکم جلب را ارائه دهد. تمدید حکم جلب مهریه نیز به تعداد دفعات مشخص و با تأیید قاضی امکان پذیر است.

محدودیت های مکانی و زمانی اجرای حکم

اجرای حکم جلب مهریه نیز تابع محدودیت های مکانی و زمانی خاصی است:

• محدودیت زمانی: بر اساس قانون، اجرای احکام جلب (به جز در موارد خاص که قاضی دستور صریح می دهد) تنها در ساعات متعارف روز (معمولاً از طلوع آفتاب تا غروب آفتاب) امکان پذیر است. اجرای حکم در شب یا ساعات غیرمتعارف ممنوع است.
• محدودیت مکانی: حکم جلب تنها در حوزه قضایی صادرکننده آن (مثلاً شهر یا استان مشخص) و یا در حوزه های قضایی که از طریق نیابت قضایی به آن ها ابلاغ شده است، قابلیت اجرا دارد. در صورتی که زوج در خارج از این محدوده باشد، ماموران نمی توانند اقدام به جلب وی نمایند و برای جلب در حوزه قضایی دیگر، نیاز به صدور نیابت قضایی و ابلاغ آن به مرجع مربوطه است.

شرایط ورود به منزل برای اجرای حکم جلب

ورود به منزل برای اجرای حکم جلب مهریه، مستلزم رعایت قوانین و مقررات خاصی است. ماموران اجرای احکام نمی توانند بدون مجوز قضایی، به زور وارد منزل زوج شوند. تنها در صورتی که قاضی پرونده مجوز صریح ورود به منزل را صادر کرده باشد (معمولاً زمانی که احتمال فرار یا مخفی شدن بدهکار وجود دارد)، ماموران می توانند با رعایت مقررات و حضور نماینده دادستان یا ضابط قضایی، وارد منزل شوند. این مجوز نیز باید دارای مهر و امضای معتبر باشد و جزئیات آن به دقت بررسی شود.

حکم جلب سیار مهریه و ممنوع الخروجی

حکم جلب سیار مهریه: این نوع حکم جلب، به ماموران اجازه می دهد که در هر مکانی (عمومی یا خصوصی با مجوز قضایی) که زوج مشاهده شد، اقدام به جلب او نمایند. این حکم معمولاً برای افرادی صادر می شود که محل اقامت ثابتی ندارند یا قصد فرار از پرداخت بدهی را دارند. با این حال، هنوز در خصوص جلب سیار مهریه رویه های قضایی یکپارچه و بخشنامه مشخصی وجود ندارد و بیشتر در عرف قضایی استفاده می شود.
ممنوع الخروجی مهریه: در کنار حکم جلب مهریه، زوجه می تواند با درخواست به دادگاه، تقاضای ممنوع الخروج کردن زوج را نیز بنماید. این اقدام به منظور جلوگیری از خروج مرد از کشور و تضمین دسترسی به وی برای اجرای حکم مهریه صورت می گیرد. ممنوع الخروجی تا زمان تسویه بدهی مهریه یا ارائه تضمین کافی، پابرجا خواهد بود. البته، این حکم نیز دارای شرایط و مدت زمان مشخصی است و در صورت پرداخت مهریه یا ارائه وثیقه مناسب، لغو می شود.

امکان لغو، توقف یا رفع اثر از حکم جلب مهریه (برای زوج)

مردی که در معرض حکم جلب مهریه قرار گرفته یا جلب شده است، می تواند با انجام اقدامات قانونی، نسبت به لغو، توقف یا رفع اثر از این حکم اقدام نماید. این اقدامات عمدتاً حول محور اثبات توانایی یا عدم توانایی پرداخت و یا توافق با زوجه می چرخند.

درخواست اعسار و پذیرش آن

یکی از مهم ترین راه های رفع اثر از حکم جلب مهریه، ارائه دادخواست اعسار (به معنای عدم توانایی مالی برای پرداخت بدهی) به دادگاه است. مرد باید مدارک و شواهدی ارائه دهد که نشان دهد قادر به پرداخت یکجای مهریه نیست. در صورت پذیرش دادخواست اعسار توسط دادگاه، حکم جلب صادر نمی شود و اگر قبلاً صادر شده باشد، متوقف یا لغو می گردد. دادگاه پس از بررسی، مهریه را به صورت اقساطی تعیین می کند که مرد موظف به پرداخت آن ها خواهد بود. عدم پرداخت اقساط، می تواند مجدداً منجر به صدور حکم جلب شود.

پرداخت مهریه

طبیعی ترین و کامل ترین راه برای لغو حکم جلب مهریه، پرداخت کامل مبلغ مهریه است. اگر مرد مهریه را به طور کامل پرداخت کند، تعهد وی مرتفع شده و دیگر دلیلی برای صدور یا اجرای حکم جلب وجود نخواهد داشت. همچنین، در صورت قسط بندی مهریه، پرداخت منظم و به موقع تمامی اقساط نیز مانع از صدور حکم جلب برای اقساط معوق می شود.

ارائه وثیقه یا معرفی کفیل

در صورتی که حکم جلب صادر شده باشد و مرد جلب شود یا در آستانه جلب باشد، می تواند با معرفی وثیقه یا کفیل، خود را از بازداشت یا ادامه آن رها کند. وثیقه می تواند شامل مال منقول (مانند خودرو) یا غیرمنقول (مانند سند ملک) باشد که ارزش آن باید متناسب با میزان مهریه تعیین شده باشد. کفیل نیز فردی است که تعهد می کند در صورت عدم حضور مدیون در مراجع قضایی، مبلغ بدهی را پرداخت نماید. دادگاه پس از بررسی و تأیید ارزش وثیقه یا صلاحیت کفیل، دستور آزادی مرد را صادر می کند و حکم جلب نیز معلق یا لغو می گردد. در این حالت، وثیقه یا کفالت به عنوان تضمینی برای پرداخت مهریه عمل می کنند.

توافق با زوجه

صلح و سازش و توافق مستقیم با زوجه نیز می تواند به لغو حکم جلب مهریه منجر شود. اگر زن و مرد بر سر نحوه پرداخت مهریه، کاهش میزان آن، یا بخشش بخشی از آن به توافق برسند، می توانند این توافق را در قالب یک سند رسمی (صلح نامه یا اقرارنامه) به دادگاه ارائه دهند. دادگاه نیز با توجه به این توافق، دستور لغو حکم جلب را صادر می کند. این روش معمولاً از راهکارهای مسالمت آمیز و کارآمد برای حل و فصل اختلافات مهریه است.

استعلام سه گانه اموال (ثبت، راهور، بانک)

در بسیاری از موارد، به ویژه با رویکردهای جدید قضایی، پیش از صدور حکم جلب، دادگاه یا اداره ثبت اقدام به استعلام سه گانه از اموال زوج می نماید. این استعلام شامل بررسی دارایی های منقول و غیرمنقول در اداره ثبت اسناد و املاک، وسایل نقلیه در راهنمایی و رانندگی، و حساب های بانکی در بانک مرکزی است. هدف از این کار، شناسایی اموال قابل توقیف از مرد است تا مهریه از طریق توقیف و فروش این اموال پرداخت شود، نه از طریق جلب و حبس. اگر اموالی شناسایی و توقیف شوند که برای پرداخت مهریه کافی باشند، در این صورت نیز نیازی به صدور حکم جلب نخواهد بود.

هزینه دریافت حکم جلب مهریه و اهمیت مشاوره حقوقی

آگاهی از هزینه های مرتبط با پرونده مهریه و همچنین درک اهمیت مشاوره با وکیل متخصص، برای هر دو طرف دعوا حیاتی است. این آگاهی می تواند به تصمیم گیری های آگاهانه و اجتناب از مشکلات حقوقی احتمالی کمک کند.

هزینه های مرتبط با فرآیند مهریه

فرآیند مطالبه مهریه شامل چندین مرحله است که هر کدام ممکن است هزینه های خاص خود را داشته باشند. این هزینه ها به شرح زیر است:

• هزینه های دادرسی اولیه: شامل هزینه ثبت دادخواست مهریه در دفاتر خدمات قضایی، هزینه برگه های قضایی و حق الوکاله وکیل (در صورت انتخاب وکیل) است. این هزینه ها بر اساس تعرفه های قانونی و میزان مهریه متغیر هستند.
• هزینه اجرای احکام: پس از صدور حکم قطعی و درخواست اجراییه، هزینه هایی برای شروع فرآیند اجرا (مانند نیم عشر اجرایی) ممکن است دریافت شود که معمولاً از محکوم علیه (مرد) اخذ می گردد.
• هزینه صدور حکم جلب مهریه: به طور کلی، صدور و دریافت خود حکم جلب مهریه، هزینه ای مستقیم و جداگانه ندارد. این دستور در چارچوب هزینه های کلی اجرای حکم قرار می گیرد و به عنوان یک ابزار اجرایی صادر می شود. با این حال، پیگیری و تمدید احتمالی آن ممکن است مستلزم رفت وآمد و صرف زمان باشد.
• هزینه کارشناسی (در صورت لزوم): در برخی موارد، برای ارزیابی اموال یا تمکن مالی، نیاز به نظر کارشناس رسمی دادگستری است که این امر نیز هزینه بر خواهد بود.

اهمیت حضور وکیل متخصص

پرونده های مهریه و به ویژه موضوع جلب مهریه، به دلیل پیچیدگی های حقوقی، نیازمند دانش و تجربه تخصصی است. حضور یک وکیل متخصص برای هر دو طرف (زن و مرد) از اهمیت بالایی برخوردار است:

• برای زوجه: وکیل می تواند در شناسایی و توقیف اموال، اثبات تمکن مالی زوج، پیگیری مراحل اداری و قضایی، و نهایتاً در اخذ حکم جلب یا وصول مهریه به بهترین نحو عمل کند. وکیل با اشراف به قوانین و رویه های قضایی، می تواند از تضییع حقوق زن جلوگیری کرده و فرآیند را تسریع بخشد.
• برای زوج: وکیل متخصص می تواند در تنظیم دادخواست اعسار، اثبات عدم توانایی مالی، مذاکره با زوجه برای صلح و سازش، ارائه وثیقه یا کفیل، و همچنین دفاع در برابر ادعاهای احتمالی انتقال صوری اموال، راهنمایی های لازم را ارائه دهد. حضور وکیل می تواند از حبس غیرضروری مرد جلوگیری کرده و به او کمک کند تا به بهترین شکل ممکن از حقوق قانونی خود دفاع کند.

پیچیدگی های حقوقی مهریه و فرآیند جلب، نیاز به راهنمایی تخصصی را پررنگ می سازد. وکیل مجرب می تواند مسیر قانونی را برای هر دو طرف تسهیل کرده و از بروز اشتباهات حقوقی جلوگیری نماید.

وظایف وکیل در پرونده مهریه و جلب

وکیل متخصص در پرونده های مهریه، وظایف متعددی را بر عهده دارد که به حصول نتیجه مطلوب برای موکل کمک می کند:

• راهنمایی و مشاوره حقوقی: ارائه اطلاعات دقیق و به روز از قوانین، تبیین حقوق و تعهدات هر طرف، و تشریح سناریوهای احتمالی.
• تنظیم و ثبت لوایح و دادخواست ها: نگارش صحیح و کامل دادخواست مطالبه مهریه، دادخواست اعسار، درخواست صدور اجراییه و درخواست حکم جلب.
• پیگیری های اداری و قضایی: حضور در جلسات دادگاه، پیگیری پرونده در واحد اجرای احکام، انجام استعلامات لازم و ارتباط با مراجع ذی ربط.
• دفاع حقوقی: ارائه دفاعیات مستدل و قانونی در برابر ادعاها و درخواست های طرف مقابل و تلاش برای احقاق حقوق موکل.
• مذاکره و صلح: تسهیل فرآیند مذاکره بین زوجین برای رسیدن به توافق مسالمت آمیز.

انتخاب یک وکیل با تجربه و قابل اعتماد، می تواند تفاوت چشمگیری در نتیجه نهایی پرونده های مهریه ایجاد کند.

سوالات متداول

در ادامه به برخی از سوالات رایج پیرامون حکم جلب مهریه پاسخ داده می شود:

آیا جلب مهریه سیار است؟

بله، در صورت محکومیت مرد به پرداخت مهریه و خودداری از پرداخت آن، زن می تواند از دادگاه درخواست صدور حکم جلب سیار مهریه را بنماید. این حکم به مأموران اجازه می دهد که در هر مکان (با رعایت قوانین مربوط به حریم خصوصی) اقدام به جلب مرد نمایند.

آیا مهریه عندالاستطاعه حکم جلب دارد؟

خیر، برای مهریه عندالاستطاعه، تا زمانی که تمکن مالی مرد به اثبات نرسد، امکان صدور حکم جلب وجود ندارد. در این نوع مهریه، بار اثبات توانایی مالی مرد بر عهده زن است.

بعد از جلب مهریه چه اتفاقی می افتد؟

پس از جلب مرد، او به مرجع قضایی (دادگاه یا واحد اجرای احکام) منتقل می شود. در این مرحله، مرد فرصت دارد تا مهریه را پرداخت کند، درخواست اعسار دهد، یا وثیقه/کفیل معرفی کند. هدف، تعیین تکلیف پرداخت مهریه است و حبس طولانی مدت برای وی در نظر گرفته نمی شود مگر اینکه از ایفای تعهد خودداری کند.

آیا حکم جلب برای اقساط مهریه صادر می شود؟

بله، اگر مهریه به صورت اقساطی تعیین شده باشد و مرد از پرداخت اقساط معوقه خودداری کند (معمولاً پس از تأخیر در پرداخت چند قسط متوالی)، زن می تواند مجدداً درخواست صدور حکم جلب برای عدم پرداخت اقساط را ارائه دهد.

اگر مرد اموالش را مخفی کند، چه باید کرد؟

در صورتی که زن بتواند اثبات کند مرد به صورت صوری اموال خود را منتقل یا مخفی کرده است تا از پرداخت مهریه فرار کند، این اقدام می تواند جرم فرار از دین تلقی شود. در این شرایط، زن می تواند از طریق دادگاه پیگیر ابطال معاملات صوری و توقیف اموال شود و در صورت لزوم، حکم جلب نیز برای مرد صادر خواهد شد.

آیا حکم جلب مهریه در ایام خاص (مانند عید نوروز) صادر می شود یا محدودیت دارد؟

بر اساس رویه های داخلی برخی دادگاه ها و بخشنامه های مربوطه، در ایام خاص مانند تعطیلات نوروز، ممکن است صدور و اجرای حکم جلب محدودیت داشته باشد یا متوقف شود تا از ورود افراد به زندان در این ایام جلوگیری شود. این موضوع بیشتر به صلاح دید و رویه قضات و شعب مختلف دادگاه ها بستگی دارد.

برای تمدید حکم جلب مهریه چه باید کرد؟

اگر مدت اعتبار حکم جلب به پایان رسیده باشد و مرد همچنان از پرداخت مهریه خودداری کند، زن یا وکیل او می تواند با مراجعه به واحد اجرای احکام، درخواست کتبی برای تمدید حکم جلب را ارائه دهد. تمدید حکم پس از بررسی توسط قاضی صادر می شود.

آیا می توان از طریق اداره ثبت حکم جلب مهریه را گرفت؟

خیر، اداره ثبت اسناد و املاک تنها مرجع صالح برای صدور اجراییه ثبتی و توقیف اموال است. صدور حکم جلب مهریه و دستور بازداشت، تنها از طریق مراجع قضایی (دادگاه خانواده و واحد اجرای احکام) امکان پذیر است.

چه زمانی حکم جلب ورود به منزل برای مهریه صادر می شود؟

حکم جلب ورود به منزل برای مهریه تنها در شرایط خاص و با دستور صریح قاضی صادر می شود. این امر معمولاً زمانی اتفاق می افتد که احتمال فرار یا مخفی شدن مرد وجود داشته باشد و دستیابی به وی در خارج از منزل میسر نباشد. این دستور باید مکتوب و دارای مهر و امضای معتبر باشد و با حضور نماینده قضایی اجرا شود.

نتیجه گیری

بحث پیرامون «جلب مهریه برداشته شد» همواره یکی از موضوعات مهم و چالش برانگیز در حوزه حقوق خانواده بوده است. بررسی جامع قوانین و رویه های قضایی (۱۴۰۳) نشان می دهد که حکم جلب مهریه به طور کامل لغو نشده است. بلکه، با اصلاحات صورت گرفته در قانون حمایت خانواده، به ویژه در ارتباط با سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی و تأکید بر اثبات تمکن مالی زوج، شرایط صدور و اجرای آن محدودتر و هدفمندتر شده است.

این تغییرات با هدف ایجاد تعادل بین حقوق زوجه و وضعیت مالی زوج و کاهش آمار زندانیان مهریه صورت گرفته است. امکان درخواست اعسار، معرفی وثیقه یا کفیل و همچنین توافق با زوجه، از جمله راهکارهایی هستند که مردان برای رفع یا توقف حکم جلب مهریه پیش رو دارند. برای زنان نیز، مسیرهای قانونی مشخصی از طریق اداره ثبت و دادگاه خانواده برای مطالبه مهریه و در صورت لزوم، درخواست حکم جلب، وجود دارد.

با توجه به پیچیدگی های حقوقی و اداری این فرآیند، تأکید بر مشاوره و همراهی با یک وکیل متخصص، برای هر دو طرف (زن و مرد) ضروری است. یک وکیل مجرب می تواند با ارائه راهنمایی های دقیق، تنظیم صحیح مدارک و پیگیری مؤثر پرونده، به احقاق حقوق موکل و حل و فصل عادلانه موضوع کمک شایانی نماید.