تهاجم زمینی به رفح یا توافق/ در میز آتش بس چه می گذرد؟

پارادوکس جنگ و دیپلماسی

عملیات زمینی علیه رفح به رغم موافقت حماس با آتش بس کلید خورده است. به نظر، نتانیاهو با توپی که حالا در زمین اسراییل است، بازی می کند و بلاتکلیف است که باز هم مثل سابق آن را به وزرای افراطی کابینه پاس دهد یا به آمریکا که می کوشد بین هویت چندگانه «حامی صهیونیسم»، «میانجی مذاکره» و «ضامن آتش بس» تعادل خود را گم نکند.

گروه سیاست خبرگزاری علم و فناوری هیاهو- مریم خرمایی: تانک های اسراییلی با عبور از گذرگاه رفح راه خود را به داخل جنوبی ترین منطقه غزه در همسایگی نوار مرزی مصر باز می کنند.

باز شدن مسیر آنها به داخل این منطقه که به گونه ای خط قرمز ملت های مسلمان و چه بسا جامعه جهانی در مقابل رفتار لجام گسیخته اسراییل تلقی می شود، به دنبال حملات هوایی گسترده ای صورت می گیرد که از شب گذشته علیه غیرنظامیان رفح آغاز شد.

اسراییل از آغاز عملیات رفح خبر داده یا به عبارت بهتر می گوید «حملات هدفمند» را آغاز کرده است.
آمریکا هم به نوبه خود، گرفتار در نقش های متضاد «حامی اسراییل» و «میانجی آتش بس غزه»، با گفتن این جمله که «حمله تازه اسراییل به رفح عملیات نظامی بزرگی نیست»، می کوشد تا از تبعات منفی بار اضافه ای که «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی بر میز مذاکره مصر تحمیل کرده است، بکاهد.

برای همین است که وقتی ارتش رژیم اسراییل مدعی می شود که گذرگاه مرزی رفح را به طور کامل به کنترل خود درآورده و هم اکنون در حال «پاک سازی گسترده» منطقه است، کاخ سفید می گوید که تمرکز خود را بر پیشگیری از شکل گیری یک عملیات بزرگ در این منطقه خواهد گذاشت.

در قاهره اما، میز مذاکره همچنان برقرار است. حماس بعد از اعلام موافقت با طرح پیشنهادی قطر و مصر برای برقراری آتش بس غزه، صبح امروز سه شنبه، بار دیگر هییت دیپلماتیک خود را راهی پایتخت مصر کرد.

پارادوکس جنگ و دیپلماسی

برای حماس، ایدیال «خاتمه جنگ» است. اما پای میز مذاکره، چانه زنی ها روی «توقف با چشم انداز تمدید» متمرکز شده تا از موضع تل آویو مبنی بر اینکه «فقط جنگ را تعلیق می کنم» ابهام زدایی شود

آن طرف میز مذاکرات غیرمستقیم، قرار است هییتی از اسراییل بنشیند. پارادوکسی قابل تامل ازآنچه در میدان جنگ و صحنه دیپلماسی می گذرد.

عملیات زمینی به اصطلاح محدود در رفح به این بهانه آغاز شده که «آتش بس مورد تایید حماس مبتنی بر نسخه ای تعدیل شده از پیشنهاد مصر است و تعهداتی را متوجه اسراییل می کند که هرگز موردقبول تل آویو واقع نخواهد شد.»

در دور قبلی مذاکره که شنبه به پایان رسید، هییت اسراییلی حضور نداشت چراکه نتانیاهو (بی بی) گفته بود که اعزام تیم مذاکره کننده اش مشروط به پیشرفت در گفتگو ها است.

اکنون، دفتر نخست وزیر رژیم صهیونیستی اعلام کرده «باآنکه پیشنهاد های حماس با شرایط اسراییل فاصله دارد، تل آویو تصمیم به ارسال هییتی برای بررسی احتمال رسیدن به توافق طبق شرایط قابل قبول برای اسراییل گرفته است».

این یعنی، به رغم چنگ و دندان نشان دادن در میدان نبرد هوایی و جنگ زمینی، باب گفتگو همچنان باز است.

اختلاف سر چیست؟

تا قبل از اعلام موافقت مقاومت فلسطین با نسخه پیشنهادی مصر، بهانه نتانیاهو برای لشکرکشی به رفح، این بود که حماس به آتش بس تن نمی دهد. اکنون، با قبول آتش بس از سوی حماس، توپ به زمین اسراییل افتاده و توجیهات قبلی رژیم خریداری ندارد یا دست کم هزاران اسراییلی ای که شب گذشته خیابان های تل آویو را مسدود کردند تا بی بی را برای قبول آتش بس تحت فشار بگذارند، خریدار بهانه های او نیستند. آنها جز به رفتن نتانیاهو و بازگشت اسرای صهیونیست راضی نمی شوند.

«آمریکا» علاوه بر حامی اسراییل و میانجی مذاکره، به یک کلیدواژه مهم در گفتگو های صلح غزه تبدیل شده است

اینکه چه چیز در نسخه آتش بس تعدیل شده مصر، به مذاق اسراییل خوش نیامده، دقیقاً مشخص نیست. اما ظاهراً پای بندی در میان است که به موجب آن، حماس تضمین هایی را می گیرد مبنی بر اینکه شرایط دوباره به قبل از دوره آتش بس بازنمی گردد.

برای حماس، ایدیال «خاتمه جنگ» است. اما پای میز مذاکره، چانه زنی ها روی «توقف با چشم انداز تمدید» متمرکز شده تا از موضع تل آویو مبنی بر اینکه «فقط جنگ را تعلیق می کنم» ابهام زدایی شود.

اسم آن کشوری که قرار است تضمین بدهد، آشکارا به میان نمی آید. اما به احتمال زیاد، صحبت از آمریکا است. «آمریکا» علاوه بر حامی اسراییل و میانجی مذاکره، به یک کلیدواژه مهم در گفتگو های صلح غزه تبدیل شده است آن چنان که به دفعات از حماس و حتی ایران به عنوان اصلی ترین هماهنگ کننده محور مقاومت شنیده ایم که «اگر آمریکا بخواهد، می تواند» به اسراییل فشار بیاورد.

 چندی پیش، شبکه سعودی «الشرق» گفته بود «توافق آتش بس در غزه پس ازآنکه آمریکا ضمانت های لازم را برای اجرای آن ارایه کرد، قریب الوقوع شده است».

وسواس ذهنی و حقیقت ثابت

اکنون سوال این است که «آیا، اسراییل به آنچه آمریکا ضمانت کرده تن می دهد؟»

پاسخ به این سوال، با توجه به رابطه دیرینه «تل آویو-واشینگتن» می توانست به سادگی گفتن «بله» باشد. اما جنگ غزه گره های کوری را به این رابطه افزوده که دست کم تا الآن با دیپلماسی باز نشده است. وزاری تندروی کابینه، بی بی را تهدید کرده اند که اگر به «خاتمه جنگ» راضی شود، استعفا می دهند. بدون وزرا، کابینه فرومی پاشد، انتخابات زودهنگام برگزار می شود و کسی نخست وزیری دوباره نتانیاهو را نمی خواهد.

اگر او تهاجمی تمام عیار را علیه رفح آغاز کند، باز هم بعد از پایان عملیات باید کنار برود؛ چراکه بعید است حتی یکی از اسرای صهیونیست را زنده ازآنجا خارج کند. اکنون مردی که به هرحال باید صندلی نخست وزیری اسراییل را خالی کند با یک وسواس ذهنی دست به گریبان است: «به قیمت کشته شدن اسرای صهیونیست و پذیرفتن انگ جنایت کار جنگی بابت کشتن بی رویه ساکنان رفح، حماس را ریشه کن کند یا نه»؟

اعزام هییت اسراییلی برای مذاکره با حماس، یعنی نتانیاهو تا ریشه کن کردن مقاومت فاصله زیادی دارد

با این درگیری ذهنی است که نتانیاهو با توپی که حالا در زمین اسراییل است، بازی می کند و بلاتکلیف است که باز هم مثل سابق آن را به وزرای افراطی کابینه پاس دهد یا به آمریکا که می کوشد بین هویت چندگانه «حامی صهیونیسم»، «میانجی مذاکره» و «ضامن آتش بس» تعادل خود را گم نکند.

در آن سوی میز مذاکره اما، فارغ از وسواس ذهنی نتانیاهو برای تیشه زدن به ریشه مقاومت فلسطین، حماس یک حقیقت ثابت است و فارغ از واسطه های قطری، مصری و آمریکایی، هییت اسراییلی به قاهره می رود تا با هییت حماس مذاکره کند.

شاید وقت آن رسیده که بی بی هم مانند شرکای آمریکایی، چشم خود را به روی این حقیقت ثابت باز کند و شکست را بپذیرد.

یک نشانه از باز شدن چشم آمریکا به روی حقیقت حماس، تن دادن واشینگتن به مصالحه احتمالی «فتح» و حماس با وساطت روسیه و چین است. تاییدی ضمنی بر وجاهت مطالبه دیرینه حماس برای تبدیل شدن به یک جریان سیاسی مشروع در آینده فلسطین (اینجا منظور مشروعیت بین المللی است).

آتش بس غزه برای همه طرف ها یک فرصت توام با تهدید است. حماس تجدیدقوا می کند، آمریکا به پروژه های انتخابات ریاست جمهوری و عادی سازی بازمی گردد و اسراییل موج ضدصهیونیسم جهانی را مهار می کند. اما صحبت از این تهدید ها و فرصت ها بماند برای فردای پس از آتش بس احتمالی.