به گزارش هیاهو به نقل از پایگاه بررسی تحولات افغانستان، تظاهرات مردم این دو منطقه و برخورد حکومت طالبان با این اعتراضات و متعاقب آن حمله داعش در مرکز این ولایت، به یکی از سوژه های مهم خبری تبدیل شده است. هر چند این تظاهرات فروکش کرد اما ابعاد و اهمیت این اعتراضات کمتر مورد بررسی قرار گرفت.
موقعیت راهبردی بدخشان
بدخشان هر چند که نسبت به پایتخت یکی از ولایت های دور افتاده محسوب می شود اما تغییر دینامیک ها در افغانستان جدید بر اهمیت این ولایت افزوده است. هم مرز بودن بدخشان با 3 کشور همسایه عاملی است که بر اهمیت ناآرامی های بدخشان می افزاید.
الف: همسایگی با تاجیکستان
بدخشان واقع در شمال شرق افغانستان، بخشی از مرز 1300 کیلومتری دو کشور تاجیکستان و افغانستان را شکل می دهد؛ مرزی متخلخل که کنترل در تمام ادوار برای حاکمیت های هر دو کشور مشکل بوده است. با توجه به این که در حال حاضر تاجیکستان پایگاه مخالفان حکومت طالبان است، ناآرامی در بدخشان و تداوم آن می تواند پیوند بین معترضان و مخالفان را در دو سوی مرز سبب شود و اعتراضات غیر مسلحانه را به خیزش های مسلحانه تبدیل کند.
ب: کریدور واخان
حکومت طالبان با تمرکز بر گسترش مسیرهای ارتباطی و ترانزیتی، اهتمام ویژه ای بر ارتباط مستقیم با چین دارد که این امر فقط از مسیر کریدور واخان میسر است که در ولایت بدخشان قرار دارد. حکومت طالبان مذاکرات مستمری با چین در این مورد داشته و طبق اعلام مسیولان حکومت سرپرست، کار احداث این جاده در کریدور واخان به مراحل نهایی رسیده است. هر چند چینی ها تاکنون پاسخ مثبتی به این درخواست نداده اند اما به دلایلی ارتباط مستقیم چین با افغانستان در میان مدت دور از انتظار نیست. در چنین شرایطی، هر گونه ناآرامی در بدخشان می تواند نگرانی های چین را برای گشودن مرز خود در این نقطه را افزایش دهد.
فعال شدن گسل های قومی
از نظر قوم شناختی ، بخش مهمی از بدخشان را تاجیکان تشکیل می دهند. اهمیت این مسیله زمانی بیشتر به ذهن خطور می کند که اغلب مخالفان سیاسی و نظامی حکومت طالبان هم تاجیک تبار هستند. به همین دلیل، ناآرامی های بدخشان با موجی از حمایت مخالفان همراه شد و حتی جبهه مقاومت به رهبری احمد مسعود وعده حملات مسلحانه در بدخشان را داد. در حکومت طالبان با شالوده پشتونی، اعتراضات این چنینی غیر پشتون ها خطرناک است و می تواند به منزله یک محرکه برای فعال شدن گسل های قومی عمل کند. برخی از مطالبات معترضان، جایگزین سازی نیروهای پلیس پشتون با نیروهای بومی بود که نشان می دهد، بحث قومیت حساسیت خاص خود را در بدخشان دارد. پذیرش این خواسته مردم از سوی حکومت طالبان نشان می دهد که کابل حساسیت موضوع را درک کرده است.
ناکامی محو کشت مواد مخدر
جای انکار و تردید نیست که محرکه اصلی این اعتراضات، نابودسازی کشتزارهای مواد مخدر بوده است. از ابتدای دهه 90 شمسی، کشت مواد مخدر در بدخشان رو به فزونی گذاشت و در نیمه این دهه، نیمی از مزارع بدخشان به کشتزارهای مواد مخدر تبدیل شد. علت آن هم سود سرشار و آسانی قاچاق این ماده بود چرا که بدخشان به دروازه قاچاق مواد به سوی آسیای مرکزی و روسیه شهرت دارد.
پس از حکم رهبر طالبان مبنی بر ممنوعیت کشت مواد مخدر، کاهش 80 درصدی کشت در افغانستان رخ داد. در بسیاری از ولایاتی که مرکز کشت مواد مخدر افغانستان بودند، کاهش 90 درصدی کشت گزارش شد اما در بدخشان کشت تریاک افزایش یافت. بر اساس رصد ماهواره ای یک مرکز تحقیقاتی، بدخشان یکی از ولایاتی است که بالاترین کشت مواد مخدر را داشته است. این اقدام نوعی نافرمانی از حکومت تعبیر می شود آن هم نوعی نافرمانی که جای دفاع ندارد. هر چند که برخی از مخالفان در تلاش هستند تا ماهیت ناآرامی های بدخشان را قومی جلوه دهند اما واقعیت این است که علت اصلی تصادم بین مردم و نیروهای حکومتی، تخریب کشتزارهای مواد مخدر بوده است.
حکومت طالبان به دو دلیل تخریب کشتزارهای بدخشان را ادامه خواهد داد. نخست نادیده گرفتن کشت تریاک در بدخشان به منزله پذیرش شکست طرح مبارزه با مواد مخدر است حال آن که حکومت سرپرست، محو کشت مواد مخدر را به عنوان یک دستاورد تبلیغ می کند. دوم، چشم پوشی از مزارع مواد مخدر بدخشان، زمینه اعتراضات کشاورزان دیگر ولایات را سبب خواهد شد. به این دلایل، حکومت طالبان محو کشتزارهای مواد مخدر را با جدیت دنبال خواهد کرد.
بدخشان زمین بازی های خارجی
برخی کشورهای منطقه و فرامنطقه بی میل نیستند که حکومت طالبان را تحت فشار قرار دهند. میدان بدخشان می تواند زمینه مناسبی برای این بازی باشد. تاریخ افغانستان مملو از بازی کشورهای خارجی در این خاک است. عرصه و عوامل داخلی برای این بازی مهیا هستند و اگر حکومت طالبان نتواند اوضاع را کنترل کند، امکان شروع یک بازی در بدخشان وجود دارد.
در مجموع، ناآرامی بدخشان افغانستان به دلایل متعددی حایز اهمیت است و می تواند این منطقه را درگیر یک بحران عمیق و طولانی سازد. بحرانی که بدون شک مردم قربانیان آن خواهند بود.
311311
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "ابعاد و اهمیت ناآرامی های بدخشانِ افغانستان" هستید؟ با کلیک بر روی بین الملل، به دنبال مطالب مرتبط با این موضوع هستید؟ با کلیک بر روی دسته بندی های مرتبط، محتواهای دیگری را کشف کنید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "ابعاد و اهمیت ناآرامی های بدخشانِ افغانستان"، کلیک کنید.